Kanser önlenebilir mi?

Kanserin ölüme neden olan hastalıklar arasında ikinci sırada yer aldığını belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Faruk Aydın, düzenli kontrolün önemine işaret ediyor. Bilinen çevresel nedenlerden ve risk faktörlerinden kaçınılarak kanserlerin en az 3’te 1’inin önlenebileceğini belirten Prof. Dr. Faruk Aydın, kanser tarama testlerinin önerilen yaşlarda ve sıklıkta yaptırılması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Aydın, ideal kiloda olunmasını, daha fazla hareket edilmesini, alkol ve sigaradan uzak durulmasını öneriyor.

İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Faruk Aydın, 4 Şubat Dünya Kanser Günü dolayısıyla yaptığı açıklamada kanserin ülkemizde ve dünyada ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer aldığını söyledi.

5 ölümden biri kanserden

Resmi verilere göre kanserin 2020 yılında dünya çapında tahminen yaklaşık 10 milyon kişinin ölümüne neden olduğunu belirten Prof. Dr. Faruk Aydın, “Dünyada her altı ölümden birinin kanser nedeniyle olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde de ölüm nedeni olarak kanser, dolaşım sistemi hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. Her 5 ölümden biri kanser nedeniyle gerçekleşmektedir” dedi.

Meme kanseri en sık teşhis ediliyor

Uluslararası Kanser Araştırması Ajansı verilerine göre, 2020 yılında dünya çapında tahminen 19,3 milyon yeni kanser vakasının ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Faruk Aydın, “Her iki cinsiyette tüm kanserler arasında meme kanseri, en sık teşhis edilen kanser olarak akciğer kanserini geride bıraktı. Verilere göre meme kanserinde yüzde 11,7 oranı ile 2,3 milyon yeni vaka görüldü. Bunu yüzde 11,4 ile akciğer, yüzde 10 ile kolorektal, yüzde 7,3 ile prostat ve yüzde 5,6 ile mide kanserleri takip etmektedir” dedi.

Kanserden ölümlerde akciğer kanseri ilk sırada yer alıyor

Prof. Dr. Faruk Aydın, akciğer kanserinin tahmini 1,8 milyon ölüm (yüzde 18) ile kanserden ölümlerin önde gelen nedeni olmaya devam ettiğini, akciğer kanserini yüzde 9,4 ile kolorektal, yüzde 8,3 ile karaciğer, yüzde 7,7 ile mide ve yüzde 6,9 oranı ile kadın meme kanserlerinin takip ettiğini söyledi.

2040 yılında 28,4 milyon kanser vakası bekleniyor

Veriler ışığında küresel kanser yükünün yıldan yıla artış göstermesinin beklendiğini dile getiren Prof. Dr. Faruk Aydın, “Küresel kanser yükünün 2040 yılında 28,4 milyon vaka olması bekleniyor. Bu da 2020’ye göre yüzde 47 artış anlamına geliyor. Küreselleşme ve büyüyen ekonomiyle ilişkili risk faktörlerinin artmasıyla bu durum daha da kötüleşebilir. Dünya Kanser Raporunda, nüfusun artması ve yaşlanmasıyla birlikte kanser vaka sayısındaki artışın devam edeceği, bu artışın en fazla düşük ve orta gelirli ülkeleri etkileyeceği vurgulanmaktadır” uyarısında bulundu.

Kanser önlenebilir hastalıklardandır

Kanserlerin çoklu risk faktörüne bağlı hastalıklar olduğunu belirten Prof. Dr. Faruk Aydın, çocukluk çağı kanserleri ile erişkin yaş kanserlerinde ve ayrıca her bir kanser için farklı risk faktörlerinden günümüzde bir kısmının bilinebiliyorken, bir kısmının ise henüz bilinmediğini söyledi. Aydın, “Kanserlerin oluşumunda yüzde 90-95 çevrenin, yüzde 5-10 genlerin etkisinin olduğu bilinmektedir. Bilinen çevresel nedenlerden ve risk faktörlerinden kaçınılarak kanserlerin en az 3’te 1’inin önlenebileceği, diğer 3’te 1’inin de erken teşhis ve etkin tedavi ile kontrol altına alınabileceği bilinmektedir” dedi.

Tütün kullanımı ve hareketsiz yaşam önemli risk faktörleri

Kanser için bazı risk faktörlerinin bulunduğunu, alınacak bazı önlemlerle bu risklerin azaltılabileceğini belirten Prof. Dr. Faruk Aydın, bu risk faktörlerini tütün kullanmak, alkol tüketmek, insan papilloma virüsü (HPV), hepatit B ve C virüsü, helikobakter pilori gibi bazı viral enfeksiyonlara maruz kalmak, yaşlanma, ailede kanser öyküsünün olması, aşırı kilolu veya obez olmak, sedanter (hareketsiz) yaşamak olarak sıraladı. Aydın, benzen, dizel motor dumanı maruziyeti, asbest gibi çevresel kanserojenlere maruziyeti de önlenebilecek kanser nedenleri olarak belirtti.

Bu önerilere kulak verin

Kanserden korunmak için bireysel olarak yapılması gerekenlere değinen Prof. Dr. Faruk Aydın, önerilerini şöyle sıraladı:

• T.C. Sağlık Bakanlığı’nın Sağlıklı Hayat Merkezleri içinde yer alan Kanser Erken Tanı (KETEM) merkezlerinde “meme kanseri, kalın barsak kanseri ve rahim ağzı kanseri” tarama testlerini ücretsiz olarak ulusal kanser tarama programlarında önerilen yaşlarda ve sıklıkta yaptırın.
• Sağlıklı ve yaşınıza göre ideal bir kiloda olun.
• Daha fazla hareket edin.
• Daha fazla tahıl, sebze, meyve ve baklagil tüketin.
• Yüksek kalorili yiyeceklerden kaçının.
• Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini sınırlayın.
• Şekerle tatlandırılmış içeceklerin tüketimini sınırlayın.
• Alkol içmeyin.
• Sigara içmeyin. Sigara içilen ortamlarda bulunmayın.
• Besin takviyelere güvenmeyin.
• Stresinizi kontrol edin ve azaltın. Hayatınızda spor, müzik, dans, yoga ve meditasyon gibi aktivitelere yer verin.

Bilimdışı açıklamalara itibar etmeyin

Kanserin önlenmesi, teşhis ve tedavisi konusunda başta sosyal medya olmak üzere zaman zaman medyada da yer alan bilimdışı açıklamalara ve alternatif yöntemlere de dikkat çeken Prof. Dr. Faruk Aydın, “Güvenilir bilim insanlarının sözleri dışındakilere inanmayın ve itibar etmeyin. Dünya Sağlık Örgütü çatısı altında faaliyet gösteren Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı yayınlarının yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının web siteleri de bilgi almak için güvenilir kaynaklardır” dedi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı